Cerebral Visual Impairment (CVI)

🧠 Cerebrale Visuele Impairment (CVI): De Visuele Stoornis in het Brein

Stel u voor: uw ogen zijn de camera's van de hersenen, en ze functioneren prima.
De lens is helder, het netvlies werkt.
Maar het probleem zit in de bedrading en de software: de visuele banen en de verwerkingscentra in de hersenen.
Dit is in essentie Cerebral Visual Impairment (CVI).

CVI is een zuiver neurologische aandoening waarbij de visuele stoornis wordt veroorzaakt door schade aan de hersenen, niet aan het oog zelf.
De ogen vangen de beelden correct op, maar de visuele centra en banen in het brein kunnen deze signalen niet consistent, snel of volledig verwerken.
Ze worden niet goed verwerkt door je brein.
Dit is een uitdaging in de interpretatie van beelden, waardoor de wereld chaotisch, vermoeiend of onduidelijk kan zijn.

Belangrijke notitie over de naamgeving: De Nederlandse vertaling is "Cerebrale Visuele Stoornis" (CVS).
Om elke verwarring met het Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS) te voorkomen, gebruiken wij in dit artikel consequent de internationaal erkende afkorting CVI (Cerebral Visual Impairment).


Het is essentieel om te benadrukken dat CVI vele oorzaken kent en niet uitsluitend het gevolg is van vroeggeboorte.
Iedereen met CVI ervaart unieke klachten en uitdagingen.

 

1. De Oorsprong van CVI: Waar Zit de Kwetsbaarheid?

CVI is wereldwijd de meest voorkomende oorzaak van visuele beperkingen bij mensen.
De oorzaken van CVI zijn chronologisch in te delen op basis van wanneer de hersenschade optreedt:

 

A. Prenataal (Tijdens de Zwangerschap)

Schade die optreedt vóór de geboorte.

  • Structurele Afwijkingen: Aangeboren ontwikkelingsstoornissen van de visuele centra of -banen.

  • Infecties: Ernstige infecties bij de moeder tijdens de zwangerschap (zoals CMV) die schade aan de foetale hersenen veroorzaken.

 

B. Perinataal (Rondom de Geboorte)

Dit is de meest voorkomende periode voor het ontstaan van CVI.

  • Vroeggeboorte (Prematuriteit) & PVL: Dit is de meest voorkomende risicofactor en oorzaak in ontwikkelde landen.
    Bij prematuren is de witte stof extreem kwetsbaar. Dit leidt tot Periventriculaire Leukomalacie (PVL), wat de visuele banen beschadigt.
    De uiteindelijke schade (PVL) is vaak een gevolg van zuurstoftekort, maar prematuriteit creëert de risicofactor.

  • Zuurstoftekort (HIE): Hypoxische-Ischemische Encefalopathie (HIE).
    Ernstig zuurstofgebrek of verminderde bloedtoevoer (asfyxie) tijdens een moeilijke bevalling.

  • Bloedingen: Hersenbloedingen rond de geboorte.

 

C. Postnataal (Na de Geboorte – Niet-Aangeboren Hersenletsel)

  • Traumatisch Hersenletsel (TBI): Ernstige ongevallen, vallen of klappen op het hoofd.

  • CVA/Beroerte: Een beroerte (hersenbloeding of -infarct) op latere leeftijd.

  • Infecties: Ernstige herseninfecties, zoals meningitis of encefalitis.

 

2. De Connectie met Andere Neurologische Beperkingen

De schade in de witte stof die CVI veroorzaakt, beïnvloedt zelden alleen de visuele banen.
Dit verklaart waarom CVI vaak samengaat met andere stoornissen (Comorbiditeit).

  • Cerebrale Parese (CP): De motorische banen liggen dicht bij de visuele banen.
    Schade hieraan kán leiden tot motorische stoornissen (CP), maar dit is geen vereiste om CVI te hebben.
    Lees meer over de relatie tussen vroege hersenschade en CP in ons artikel: Cerebrale Parese.

  • Executieve Functies en Neurodiversiteit:

    • Verband: Vaak is de uitwerking van de schade sterker op de cognitieve functies dan op de motoriek.
      De witte stof is cruciaal voor de communicatie tussen frontale hersengebieden die hogere cognitieve functies aansturen, de Executieve Functies.

    • Gevolgen: Schade veroorzaakt problemen in de 'regelfuncties' van het brein: planning, organisatie, werkgeheugen, impulscontrole, flexibiliteit en aandacht.

    • Link met Neurodiversiteit: Deze problemen komen sterk overeen met kenmerken van neurodiversiteit (zoals ADD/ADHD en ASS).
      De combinatie van visuele verwerkingsproblemen (CVI) en verstoorde cognitieve aansturing (executieve functies) versterkt elkaar, wat leidt tot een zeer lage belastbaarheid.
      Lees meer over dit onderwerp in ons artikel: Neurodiversiteit en Executieve Functies.

 

3. De Symptomen van CVI: De Onzichtbare Strijd

Omdat CVI een probleem is van de verwerking, zijn de symptomen vaak complex en worden ze gemakkelijk verward met andere diagnoses (zoals ADHD, leerproblemen of angststoornissen).

 

⚠️ CVI is een spectrum: Niet alle symptomen zijn altijd aanwezig

Het is cruciaal te begrijpen dat niet iedereen met CVI alle genoemde symptomen hoeft te hebben.
CVI is een spectrumstoornis; de mate van ernst en de combinatie van klachten verschilt per persoon.

U kunt CVI hebben in een mildere mate, waarbij u bijvoorbeeld alleen ernstige visuele complexiteit en overload ervaart (Crowding).
Aan de andere kant kan de combinatie van alle genoemde symptomen tegelijkertijd voorkomen, wat het dagelijks functioneren aanzienlijk ingewikkelder en moeilijker maakt.

 

🔎 3.1 Visuele Complexiteit en Overload

De hersenen hebben moeite met het onderscheiden van relevante prikkels in een drukke omgeving (figuur-achtergronddiscriminatie).

  • Crowding (Verdringing): Het onvermogen om een object te isoleren van een drukke achtergrond.

    • Praktisch Voorbeeld: U zoekt naar een pak koffie in een drukke kast, en ziet het niet, ook al staat het er.
      Hetzelfde gebeurt bij het zoeken naar mayonaise in het drukke schap van de supermarkt.

  • Visuele Overload: Te veel beelden, geluiden en beweging zorgen voor kortsluiting in de hersenen.

    • Gevolgen en Misinterpretatie: Dit leidt tot paniek of een meltdown (afsluiten van prikkels).
      Dit gedrag wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd als autistisch gedrag (ASS), ernstige gedragsproblemen, of paniekaanvallen, terwijl het een neurologische reactie op visuele overbelasting is.

 

⏱️ 3.2 Vertraging en Aandachtsproblemen

De snelheid waarmee visuele informatie wordt verwerkt, is vaak vertraagd (latentie).

  • Latente Visuele Respons: Het duurt seconden voordat de hersenen het beeld 'laden' en u reageert. U loopt visueel 'achter de feiten aan'.

    • Praktisch Voorbeeld: Iemand reikt een beker aan, maar u registreert het gebaar pas seconden later.

    • Gevolgen en Misinterpretatie: Dit kan lijken op onoplettendheid of laksheid.
      Door de vertraagde verwerking wordt dit vaak verward met kenmerken van ADHD of een algemeen aandachtstekort.

  • Afgeleid door Beweging: Visuele aandacht wordt gemakkelijk weggetrokken door beweging in de periferie.

 

📐 3.3 Ruimtelijke Oriëntatie en Motoriek

De coördinatie tussen de ogen en de motoriek (visueel-motorische integratie) is verstoord.

  • Diepte- en Afstandsinspanning: Het is moeilijk om diepte, snelheid en afstand nauwkeurig te bepalen.

    • Praktisch Voorbeeld: Onzekerheid bij het traplopen of het botsen tegen objecten.

    • Gevolgen en Misinterpretatie: Dit leidt tot angst om te bewegen en vermijdend gedrag.
      Dit wordt regelmatig verward met een algemene angststoornis of motorische onhandigheid, terwijl het een direct gevolg is van een verstoorde ruimtelijke visuele verwerking.

  • Nieuwe Omgevingen: Dwaalgedrag of extreme onzekerheid in onbekende ruimtes.

 

👤 3.4 Herkenning en Abstractie

CVI kan het vermogen om de consistentie van een object of persoon te herkennen, verstoren (visuele agnosie).

  • Gezichtsherkenning (Prosopagnosie): Moeite met het herkennen van bekende mensen in een andere omgeving of met een ander kapsel.

    • Praktisch Voorbeeld: U herkent een leraar in de klas, maar niet in de supermarkt met een winterjas en pet op.

    • Gevolgen en Misinterpretatie: Dit kan leiden tot terughoudendheid in sociale situaties en het missen van non-verbale sociale signalen. Dit wordt vaak onterecht aangezien voor autistische trekken of sociale onhandigheid.

 

💡 Samenvatting en de Weg Vooruit

Dit artikel heeft de complexe neurologische realiteit achter Cerebrale Visuele Impairment (CVI) verheldert.
De kernboodschap is dat CVI een levenslange neurologische stoornis is, waarvan de symptomen vaak worden verward met andere diagnoses.

Het meest fundamentele gevolg van leven met CVI is de extreme visuele vermoeidheid.
De constante visuele inspanning houdt het sympathische zenuwstelsel (de 'vecht-of-vlucht'-modus) constant geactiveerd, wat de extreme vermoeidheid en lage belastbaarheid verklaart.

Lees meer over het zenuwstelsel in ons artikel: Het autonome zenuwstelsel

Het doel is niet om CVI te 'genezen', maar om de omgeving en aanpak zo aan te passen dat het visuele systeem optimaal kan functioneren.

De sleutel ligt in: Erkenning, Aanpassing en Compensatie.

Onthoud: De problemen liggen niet bij jou, maar bij de verwerking in je brein. Door jouw unieke manier van zien te erkennen en hier open over te communiceren, kun je de weg vrijmaken voor een leven met minder overprikkeling en meer begrip.

 

📚 Gebruikte en Aanbevolen Bronnen

«